دلیل داغ کردن موتور خودرو و راه های جلوگیری از آن
داغ کردن موتور یا همان بالا رفتن آمپر آب خصوصا در فصل گرما و یا در سربالایی ها اتفاق آزار دهنده ای است که به علت آسیب رساندن به موتور اتومبیل نگرانی های زیادی را برای رانندگان ایجاد می کند. علت داغ کردن موتور می تواند دلیلی بسیار ساده و یا دلایلی متعدد و دور از انتظار داشته باشد که با داشتن آگاهی از دلایل و نشانه های آن می توان به موقع و پیش از آن که باعث آسیب جدی به ماشین شود به داد خودرو رسید. پس ما با تا آخر این مطلب همراه باشید.
چرا موتور خودرو گاهی بیش از حد داغ می کند؟
با وجود پیشرفت‌های چشمگیری که در تکنولوژی امروزی مشاهده می‌شود هنوز موتور خودروها گرمای زیادی تولید می‌کنند که این پدیده تنها بر اساس قانون دوم ترمودینامیک توجیه پذیر است، یعنی هرگز نمی‌توان صددرصد انرژی تولید شده در موتور خودرو را به انرژی مکانیکی تبدیل کرد و همیشه بخشی از این انرژی به صورت گرما هدر می‌رود و همین گرمای هدر رفته است که باعث داغ شدن موتور خودروی شما می‌شود.
یکی از مهمترین بخش هایی که جزو سیستم خنک کننده موتور محسوب می شود، آب و روغن موتور است. این دو مایع نقش موثری در خنک کنندگی موتور خودرو ایفا می کنند. عدم توجه به میزان، کیفیت و ترکیبات این دو مایع، می تواند باعث افزایش دمای موتور و در نهایت جوش آوردن خودرو شود. پس از آن باید به فن های خنک کننده خودرو نیز توجه کرد که در صورت عدم عملکرد صحیح، می توانند باعث جوش آوردن خودرو شوند.
دلایل جوش آوردن خودرو
مشکل فن رادیاتور
اگر به هر دلیلی در عملکرد فن رادیاتور اختلالی ایجاد شود، موتور خودروی شما داغ کار خواهد کرد. برای بررسی پروانه یا فن رادیاتور، در حالت خاموش پره‌های فن را بچرخانید، اگر چرخش به‌سختی صورت بگیرد به احتمال زمان تعویض آن فرارسیده است. طبیعتاً اگر پره‌های پروانه آسیب دیده باشند، عمل مکش هوا به سمت رادیاتور به درستی انجام نخواهد شد. حتماً قسمت مشبک جلویی رادیاتور را بررسی کنید، هر شی‌ء که مانع ورود جریان هوا از فن به رادیاتور شود؛ باعث ایجاد اختلال در عملکرد سیستم خنک‌کننده شده و دمای موتور افزایش غیرعادی خواهد یافت.
برای بررسی عملکرد سنسور و کلاچ فن، موتور را روشن کرده و کولر را روشن کنید، اگر بعد از تقریباً 2 دقیقه فن روشن نشد بدون تردید ایرادی در سیستم وجود دارد. می‌توان به مواردی همچون، خرابی فیوز فن، خرابی سنسور و سوییچ فن و ایراد در سیم‌کشی اشاره کرد.
معمولاً در خودروهای دو دیفرانسیل، دیفرانسیل عقب و قدیمی که موتور به‌صورت طولی قرار می‌گیرد، فن رادیاتور به‌صورت مکانیکی با تسمه به واترپمپ متصل است. پس در صورت شنیدن صدای جیرجیر لیز خوردن تسمه، شل بودن و خشکی بیش‌ازحد آن، باید به فکر تعویض تسمه پروانه باشید. اگر تسمه‌ی فن پاره شده و یا جدا شود، بلافاصله دمای موتور افزایش زیادی پیدا خواهد کرد. در خودروهای جدید و دیفرانسیل جلو، فن رادیاتور به‌وسیله‌ی یک موتور الکتریکی به کار می‌افتد.
خرابی ترموستات
وظیفه‌ی ترموستات جلوگیری از جریان مایع خنک‌کننده برای رسیدن دمای موتور به دمای عادی (خصوصاً در سرما) است. واضح است که اگر ترموستات خراب‌شده و کلاً مانع جریان مایع رادیاتور بشود، در زمان کوتاهی دمای موتور بالا رفته و داغ می‌کند. و اگر دمای محیط سرد نباشد، حتی در حال حرکت هم آمپر دما بالا خواهد رفت. معمولاً در صورت تکرار جوش آوردن خودرو، تعویض ترموستات پیشنهاد می‌شود. اگر بدون مقدمه و تغییری در عملکرد موتور، خودروی شما شروع به داغ شدن کرد، توجه کنید در زمان بالا رفتن نشانگر دمای موتور، صدای فن شنیده شده و دور تند آن عمل می‌کند؛ به احتمال زیاد ترموستات خودروی شما نیاز به تعویض دارد.
خرابی واترپمپ
خرابی واترپمپ به چند شکل خود را نشان می‌دهد. اگر در عملکرد نشانگر دمای موتور متوجه نوسان و بالا پایین رفتن دما شدید، به‌احتمال‌زیاد واترپمپ شما درست عمل نمی‌کند. از موارد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد استهلاک واشر واترپمپ است که به‌صورت نشت مایع رادیاتور قابل‌تشخیص می‌باشد. نشتی در محل قرارگیری واترپمپ روی موتور اتفاق می‌افتد. در خودروهای جدید معمولاً اگر در محل قرارگیری تسمه تایم یا زیر آن مایع خنک‌کننده مشاهده شود، به‌احتمال‌زیاد واشر واترپمپ نشتی دارد.
در برخی خودروهای قدیمی فن رادیاتور مستقیماً به واترپمپ متصل است که با فشار واردکردن به پروانه می‌توان متوجه میزان بازی پولی و محور واترپمپ شد. اگر در خودروی شما، واترپمپ و پولی آن در دسترس باشد، بازی بیش‌ازحد پولی یا شفت؛ نشان‌دهنده‌ی خرابی بلبرینگ واترپمپ است. البته در صورت خراب شدن بلبرینگ واترپمپ، صدایی شبیه به صدای حرکت چرخ‌دنده نیز از موتور شنیده می‌شود.
آسیب‌دیدگی واشر سرسیلندر
واشر سرسیلندر فاصله‌ی بین بلوک موتور (بخش تحتانی موتور) و سرسیلندر (بخش فوقانی موتور) را پر می‌کند. وظیفه‌ی واشر سرسیلندر حفظ نسبت تراکم (کمپرس) سیلندرها و جلوگیری از ورود مایع خنک‌کننده و روغن‌موتور به محفظه‌ی احتراق است. درحالی است که واشر سرسیلندر خود با داغ شدن بیش‌ازحد موتور آسیب می‌بیند، موتوری که واشر سرسیلندر معیوب داشته باشد هم داغ کار خواهد کرد. این اتفاق در اثر راه‌یابی مایع خنک‌کننده به درون محفظه‌ی احتراق و یا ورود دود اگزوز به سیستم خنک‌کننده رخ می‌دهد.
یکی دیگر از وظایف واشر سرسیلندر، حفظ نسبت تراکم موتور است؛ موتوری که دچار کاهش نسبت تراکم بشود عملکرد عادی و درستی نخواهد داشت.
کاهش محسوس کشش و توان موتور، مشاهده‌ی بخار یا مایعی شیری‌رنگ (یا تیره‌تر) روی در روغن‌موتور، مشاهده‌ی مایع شیری‌رنگ روی گیج روغن و تغییر رنگ یا ایجاد حباب در مایع رادیاتور از نشانه‌های واشر سرسیلندر آسیب‌دیده هستند.
سفت شدن سوپاپ ها
به خاطر داشته باشید که میزان سفتی یا شلی سوپاپ‌ها تنظیم خاصی دارد و در صورتی که سوپاپ‌ها بیش از اندازه لازم سفت باشند، موتور در دور بالا فشار زیادی را متحمل شده و می‌تواند خیلی زود جوش بیاورد. به علاوه داغ کردن موتور ماشین مرتبط با سفت بودن سوپاپ‌ها، می تواند به نبودن ویسکوزیته لازم در روغن موتور نیز مربوط باشد.
مسدود شدن خروجی اگزوز
شاید بسیاری به این مورد توجه نداشته باشند، اما مسدود شدن خروجی اگزوز که مانند جرم گرفتن رادیاتور،(به مرور زمان اتفاق می افتد) نیز علت مهم دیگر به شمار می‌رود. زمانی که هوای به وجود آمده بر اثر احتراق موتور به خوبی خارج نشود، موتور اتومبیل تحت فشار کار کرده و سریع جوش می‌آورد.
جرم زیاد بدنه موتور
شیارهای جای داشته روی کارتل و بدنه موتور خودرو، مسئولیت خروج بخشی از حرارت داخل موتور را برعهده دارند. وقتی بدنه موتور جرم زیادی گرفته و حالتی مانند رادیاتور یا خروجی اگزوز پیدا کند، طبیعتا این حرارت به بیرون انتقال پیدا نکرده و دمای داخلی موتور خودرو بالا می‌رود.
مطلب پیشنهادی: رسوب موتور خودرو را اینگونه برطرف کنید
پایین آمدن سطح روغن موتور
روغن موتور در بیشتر قسمت‌های متحرک موتور حضور داشته و وظیفه دریافت حرارت و انتقال آن به بیرون را برعهده دارد. پایین بودن سطح روغن یا از دست رفتن کیفیت آن، باعث خارج نشدن حرارت از موتور خودرو و جوش آوردن آن می‌شود. در این شرایط حتما لازم است که تعویض روغن انجام گردد.
مطلب پیشنهادی: چرا موتور خودرو روغن کم می کند؟
هنگام جوش آوردن خودور چه کار کنیم؟
توصیه می کنیم در هنگام بالا رفتن آمپر ماشین و جوش آوردن آن موارد زیر را به ترتیب انجام دهید:
1. اگر خودرو در حال حرکت است آن را متوقف کنید و کاپوت آن را بالا بزنید تا گردش هوای آزاد دمای موتور را کاهش دهد. توجه کنید که به هیچ وجه نباید درب مخزن رادیاتور یا مخزن انبساط را باز کنید. چرا که آب رادیاتور به دلیل دمای بالا فشار زیادی دارد و بلافاصله پس از باز شدن درب ها به بیرون پاشیده و موجب سوختگی شدید می شوند.
2. اگر فن ها کار نمی کنند با روشن کردن کولر آنها را وارد مدار کنید. حتی اگر با روشن کردن کولر نیز فن ها به کار نیوفتادند مقداری آب به روی پره های رادیاتور بپاشید. تاکید می کنیم که هرگز آب را به روی موتور نریزید چرا که کاهش دمای ناگهانی موجب آسیب دیدن سرسلیندرها و قطعات داخلی موتور خواهد شد.
3. در فن های الکتریکی سنسور دما یا رله فن و در فن های مکانیکی تسمه پروانه را چک کنید و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
4. در صورتی که با وجود کار کردن فن ها آمپر ماشین پایین نیاید احتمالا سطح آب رادیاتور خودرو پایین است. به این منظور باید خودرو را خاموش کنید و پس از سرد شدن موتور آب رادیاتور را به آن اضافه کنید. ذکر این نکته حیاتی ست که خاموش کردن خودروی جوش آمده ممکن است باعث چسبیدن رینگ پیستون ها به دیواره سیلندرها شود بنابراین تا زمان خنک شدن موتور در حدی که ماشین روشن نشود باید تک استارت بزنید
برای جلوگیری از داغ شدن موتور خودرو چه باید کرد؟
داغ شدن موتور خودرو به سادگی قابل اجتناب است، با رعایت این نکات شما می‌توانید از داغ شدن موتور خودرو در هر شرایطی جلوگیری کنید.
آهسته و پیوسته رانندگی کنید
در هوای گرم و زیر تابش نور خورشید با سرعت بالا رانندگی نکنید. بالا بردن ناگهانی سرعت و ترمز گرفتن ناگهانی بار موتور را افزایش می‌دهد و در مدت کوتاهی دمای موتور را بالا می‌برد.
ضد یخ آماده داشته باشید
همیشه یک ظرف آماده ضد یخ که با مقدار مساوی آب مخلوط شده باشد در خودرو نگه دارید تا در شرایط اضطرار بتوانید از آن استفاده کنید.
همیشه مقدار خنک کننده را چک کنید
قبل از شروع رانندگی به خصوص در مسیرهای طولانی، حتما مقدار خنک کننده داخل موتور خودرو را چک کنید و مطمئن شوید که مقدار کافی از آن را دارید. سعی کنید این کار را به عادت رانندگی تبدیل کنید و از مصرف خنک کننده‌های بی کیفیت و یا خنک کننده‌هایی که تغییر رنگ داده باشند و یا ته نشین شده باشند خودداری کنید.
درب رادیاتور خودرو را بررسی کنید
این بخش از رادیاتور در عملکرد خنک کنندگی سیستم نقش مهمی دارد و فشار آن از جوش امدن مایعات و داغ شدن خودرو جلوگیری می‌کند. البته درب رادیاتور به مرور زمان فرسوده می‌شود و هوا از آن نشت می‌کند در نتیجه فشار سیستم افزایش یافته و موتور داغ می‌شود.
کندانسور را تمیز کنید
به مرور زمان با تجمع ضایعات و رسوبات در قسمت جلوی خودرو، سیستم خنک کننده خودرو دچار مشکل می‌شود اما اگر کندانسور خودرو مرتبا تمیز شود این مشکل برطرف خواهد شد.
تسمه موتور را چک کنید
عملکرد اصلی تسمه موتور انتقال انرژی چرخشی موتور به قسمت‌های دیگر از جمله سیستم خنک کننده است و اگر این تسمه عملکرد درستی نداشته باشد سیستم خنک کننده به خوبی کار نخواهد کرد.