پلوس چیست و علائم خرابی آن کدام است؟
پلوس که نام اصلی آن Axle Shaft است وظیفه‌ی انتقال نیرو از دیفرانسیل به چرخ را دارد. پلوس نیروی تولید شده توسط موتور خودرو را به گیربکس یا همان جعبه دنده انتقال می دهد و سپس این نیرو توسط میل گاردان به دیفرانسیل خودرو انتقال می یابد. همان طور که می بینید پلوس خودرو نقش مهمی را در پیشرانه خودرو بازی می کند و خراب شدن آن می تواند مشکلات جدی برای خودرو به وجود آورد. به همین خاطر قصد داریم شما را با این قطعه مهم در جلوبندی خودرو آشنا کنیم و به دلایل و نشانه های خرابی آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
پلوس خودرو چیست؟
همانطور که می دانیم، دیفرانسیل نقش تنظیم کننده دور چرخ ها را دارد. همچنین میله ای از داخل دیفرانسیل به دو چرخ طرفین متصل است که پلوس نام دارد و وظیفه اش انتقال نیروی دیفرانسیل به چرخ هاست. همچنین باید توجه داشت که خودرو هایی که دارای دو دیفرانسیل هستند و به اصطلاح دو دیفرانسیل هستند، نیازی به انتقال نیرو به چهار چرخ در هر زمانی وجود ندارد. و در صورت تمایل می توان دنده کمک را فعال نمود و چهار چرخ را همزمان فعال کرد.
نکته بعدی این است که شکل عملکردی پلوس ها در خودرو های قدیمی با خودرو های جدید تفاوت دارد. خودرو های قدیمی پلوس هایی داشت که انتقال قدرت را به وسیله تعداد زیادی ساچمه انجام می داد. اما در خودرو های جدید از طریق یک سه شاخه نیرو منتقل می شود. این سه شاخه درون سر پلوس قرار دارد.
ضریب انتقال نیروی بالاتری در خودرو های جدید وجود دارد که مشخصه این سیستم جدید است. طبق این گفته ها در حالت استفاده از دو چرخ، نیرو فقط به همین دو چرخ وارد می شود ولی در لحظه استفاده از ۴ چرخ، مصرف سوخت بالا رفته و همچنین اصطکاک بیشتر می شود. به همین منظور پلاس خلاص کن خودرو برای جلوگیری و کم کردن استهلاک بی جا استفاده می شود.
اجزاء پلوس
الف:سرپلوس
سرپلوس قطعه ای است که پلوس را به چرخ ها متصل کرده و نقش اصلی را در انتقال نیرو و سیستم تعلیق خودرو ایفا می کند. در انتهای پلوس قسمتی که به چرخ‌ها متصل می‌شود که باید متحرک باشد تا هنگام عبور خودرو در جاده‌ها و پیچ‌وخم‌های آن و هنگام پیچیدن و دور زدن خودرو نرم بوده و حرکت کند تا شکسته نشود. به همین دلیل از سرپلوس جهت چرخش پیچشی پلوس استفاده می‌شود
ب:مشعلی پلوس
مشعلی پلوس قطعه ای است که در انتهای گیربکس قرار گرفته و با اتصال به سه شاخ پلوس که داخل قسمت داخلی گیربکس قرار می گیرد، به پلوس متصل می شود.
ج:گردگیر پلوس
گردگیر پلوس قطعه ای است که وظیفه اصلی آن محافظت از قطعات داخلی در برابر گرد و خاک موجود در هوا است که شامل قطعاتی می شود که روغن کاری شده یا گیریس کاری شده اند و بابت جلوگیری از پس دادن روغن موجود در قطعات است. این نوع گردگیر مابین چرخ و گیربکس نصب می گردد در ناحیه ای که نیرو در حال انتقال است. به دلیل مکان قرارگیری گردگیر در سیستم خودرو و ارتباط مستقیم آن با گیریس موجود در گیربکس بسیار حساس بوده و بعد از مدتی از بین می رود و فاسد می شود که این فاسد شدن منجر به آسیب های جدی تر در قطعه و پارگی آن می شود که در نهایت باعث پس دادن گیریس می شود و همچنین باعث قفل کردن موتور و از بین رفتن آن می شود.
د:سه شاخه پلوس
خرابی بلبرینگ سه شاخه پلوس به صورت ضربه های متوالی به موتور بروز میکند که نشانه اش تکان های دسته دنده در سرعت پایین و لرزش ماشین در سرعتهای بالاست که اگر تعمیر نشود دسته موتور ها را از بین می برد.
صدایی که در عقب و جلو کردن پلوس به گوش میرسد ناشی از برخورد انتهای میله پلوس با مشعلی است که اگر فنر داخلش باشد این صدا کمتر به گوش میرسد و چندان ربطی به خرابی ندارد.
علل خرابی پلوس
در واقع آسیب وارده به هر یک از اجزای پلوس موجب بروز صدای اضافی از ناحیه چرخ ها می شود اما بیشترین مورد خرابی که در پلوس دیده شده، پاره شدن گردگیرهای آن است. این قطعه ی قیف مانند که در انتهای پلوس قرار گرفته وظیفه جلوگیری از ورود یا برخورد گرد و خاک و یا سایر آلاینده ها و ذرات خارجی به سر پلوس را دارد بنابراین پارگی آن موجب وارد شدن صدمات جدی به سرپلوس و مفصل ها خواهد شد.
- مهم ترین علت خرابی طبق تجربه و آمار، پاره شدن گردگیرهای آن است. (گردگیر پلوس قطعه‌ای است قیف مانند که در انتهای آن قرار دارد) که از برخورد، گردو خاک و… با سر پلوس ممانعت می کند، اگر همیشه در هنگام سرویس خودرو گردگیرها را چک کنید در این صورت، اگر پارگی داشته باشند می توانید با تعویض آنها از خرابی سر پلوس جلوگیری کنید.
- استفاده ناصحیح از دنده درحال رانندگی
- شل بودن پیچهای سرپلوس
- استفاده غلط ازترمز یا ترمزدستی
- ضربه زدن شدید به خودرو به علت رها کردن زود کلاچ
- بکسل کردن خودرو یا وسیله نقلیه ای که وزن آن بیشتر از وزن خودرو است.
- روشن کردن خودرو به وسیله دنده درحال حرکت (بزنید دنده دو کلاج را بگیرید وقتی سرعت گرفت کلاج را رها کنید)
خطرات خرابی ناشی از خرابی پلوس کدامند؟
اگر در هنگام دور زدن صدای تق تق از چرخ ها شنیده می شود، نشانه خرابی سرپلوس می باشد. در صورت نادیده گرفتن می تواند تاثیرات زیان باری به همراه داشته باشد که مهمترین این اثرات شامل:
- شکسته شدن محفظه ساچمه ها و قفل شدن چرخ
- در صورت شکسته شدن محفظه ساچمه ها می تواند باعث قفل شدن فرمان گردد
- شکسته شدن پلوس در سرعت بالا باعث آسیب جدی گیربکس می گردد
- در بعضی موارد احتمال از دست دادن کنترل خودرو و چپ کردن
توصیه می گردد صدای تق تق چرخ ها را جدی بگیرید و در اولین فرصت اقدام به تعویض سرپلوس نمایید.
چگونه متوجه خراب شدن پلوس خودرو شویم؟
اگر هنگام چرخاندن فرمان تا انتها به یک سمت صدای ضربه (تق تق) شنیدید، پلوس چرخ همان سمت دچار خرابی شده و اگر هنگام چرخاندن فرمان تا انتهای به هر دو سمت، متوجه صدا شدید، یعنی هر دو پلوس دچار خرابی است. بنابراین همیشه سعی کنید هنگام سرویس خودرو، گردگیرهای پلوس خودرو چک شوند تا از سالم بودن آن ها مطمئن شوید.