هشدار کارشناسان نسبت به ریسک بالای ثبت نام خودروهای پیش فروش شده

با توجه به کاهش تولید خودرو در کشور از خردادماه سال جاری، سایپا و ایران خودرو از ابتدای شروع تحریم‌ها تا کنون به ترتیب سومین و دومین بار اقدام به پیش فروش محصولات خود کرده‌اند. بر اساس آمارهای منتشر شده شرکت سایپا از ابتدای سال جاری اقدام به پیش فروش 270 هزار دستگاه از انواع محصولات خود کرده و شرکت ایران خودرو نیز اقدام به پیش فروش 77 هزار و 100 دستگاه از محصولات خود کرده است. اولین مرحله از پیش فروش این دو شرکت در مدت دوماه گذشته در حالی صورت گرفت که بازار دچار التهاب بود. هجوم سرمایه‌های سرگردان و نوسانات نرخ ارز از دلایل مهم التهاب در بازار خودرو بود. علاوه بر این دو مورد کارشناسان کاهش و یا در مواقعی توقف عرضه به بازار را از دلایل تشدید التهاب بازار می‌دانند. نمودار تولید این دو شرکت نیز از کاهش تولید خودروسازان از خردادماه سال گذشته تا به امروز حکایت دارد و این موضوع در کنار سرمایه‌های سرگردان و نوسانات نرخ ارز یک مثلث بحران را به وجود آورده است.

خودروسازی خصوصی یا دولتی؟

خودروسازان کشور در ظاهر خصوصی اما تابع تصمیمات دولتی هستند و به فشار دولت اقدام به پیش فروش محصولات خود کرده‌اند. البته باید در پیش فروش به این نکته توجه داشت که نباید در برنامه خودروسازان در خط تولید و انجام تعهدات خللی وارد شود. طرح پیش فروش خودرو که توسط مسئولان و سیاست گذاران صنعت خودرو که برای آرام کردن بازار خودرو انجام می‌شود شکی نیست اما چه عاملی باعث شده علی‌رغم کاهش تولید و تعهدات قبلی و مشکلاتی که در زنجیره تامین دارند اقدام به پیش فروش محصولات خود کنند؟ باید این نکته نیز در نظر گرفته شود که عدم تامین قطعات یک از مهم ترین مشکلات ماه‌های آینده برای عرضه خواهد بود. در این راستا باید دید طرح پیش فروش خودرو یک قرص مسکن برای بازار است یا وزرت صنعت و معدن برای تحویل به موقع خودروهای پیش فروشی برنامه دارد؟ آیا هدف تامین نقدینگی خودروسازان بوده یا هدف اصلی کاهش التهاب بازار است.

کمبود نقدینگی در خودروسازی

کارشناسان معتقد هستند در شرایطی که خودروسازان با مشکل کمبود نقدینگی و بدهی های سنگین به زنجیر تامین قطعات و بازپرداخت وام های دریافتی مواجه هستند، جذب نقدینگی یک امر طبیعی است تا خودروسازان بتوانند قسمتی از نقدینگی خود را تامین کنند. همچنین خودروسازان در طرح پیش فروش زمان تحویل را با تاخیر در نظر گرفته اند به نحوی که ثبت نام در مهرماه 97 و تحویل در سال 99 در نظر گرفته شده است. موضوع بعدی که مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است تنوع محصولات درسبد پیش فروش است. اکثر محصولات که به پیش فروش گذاشته شده است از پلت‌فرم‌های قدیم هستند که در آینده توان پاس کردن استانداردها را ندارند و شرکت‌های خودروسازی مجبور هستند این محصولات را به تدریج از خطوط تولید خود خارج کنند، پس این موضوع مشخص است خودروسازان تلاش دارند تا حد امکان شرایط حیات این پلت‌فرم‌ها را در آینده فراهم کند. مسئله پایانی مد نظر کارشناسان تفاوت مکانیزم پیش فروش خودروسازان داخلی و خارجی است. خودروسازان خارجی با پیش فروش محصولات سعی می‌کنند با ساماندهی برنامه های تولید، هزینه های تولید همچون انبارداری و تامین قطعات را به حداقل برسانند اما خودروسازان داخلی با در دست داشتن بازار انحصاری خودرو در کشور نیازی به پیش فروش خودرو برای ساماندهی بازار نمی‌بینند.