کنیستر چیست و نشانه های خرابی کنیستر خودرو چیست؟
در این مقاله قصد داریم شما را با قطعه ای در خودرو آشنا کنیم که ممکن است اسم آن را کمتر شنیده باشید، نام این قطعه کنیستر است.
کنیستر در واقع یک منبع یا مخزن است که درون آن به مقدار زیادی کربن وجود دارد و یک شلنگ ورود بنزین از باک و یک شلنگ خروجی به سمت موتور دارد که از ورود بخارات بنزین به هوا جلوگیری می کند.
اما این که دقیقا این قطعه به چه کاری می آید و چه نقشی را در خودرو بازی می کند سوالی است که قصد داریم در این مقاله به آن پاسخ دهیم. پس با ما همراه باشید.
کنیستر چیست؟
کلمه کنیستر یا همانcanister از واژه لاتین canstrum به معناي سبد گرفته شده و کنیستر قطعه اي است که روي خروجی باك خودرو نصب و به صورت موقت بخارات بنزین را جذب می کند.
کنیستر یکی از بخش‌های مهم هر خودرو بنزینی محسوب می‌شود. در این بخش، مازاد سوخت خودرو احیا می‌شود و می‌توان از آن بهره‌مند شد.
اوایل دهه 70 میلادي بود که با افزایش فشار سازمان هاي حفظ محیط زیست در زمینه کنترل آلاینده هاي منتشر شده از خودروها، استانداردهاي EPA میزان مجاز انتشار آلایندگی خودروها را به سازندگان دیکته کردند و آنها را به این فکر فرو بردند که چطور آنها به این محدوده انتشار، دست یابند.
کاهش میزان آلایندگی منتشره از خودروها از سال 1970 به واسطه بهبود طراحی موتور به علاوه اضافه کردن کنیستر هاي ذغالی جهت جمع آوري بخارات هیدروکربن و لوله هاي تجدید گردش گاز خروجی براي کاهش اکسیدهاي نیتروژن به انجام رسید.
کنیستر چگونه کار می کند؟
کنیستر دارای موادی از جنس کربن متخلخل است که به واسطه دارا بودن سطوح متخلخل بسیار می‌تواند همچون یک اسفنج، بخارات بنزین را به خود جذب کند.
مخزن کنیستر استوانه‌ای شکل بوده و بر روی آن سه خروجی وجود دارد. دو خروجی به صورت لوله‌ای بوده که یکی از آنها با باک بنزین و دیگری با منیفولد هوا در ارتباط است.
برای انجام صحیح وظیفه کنیستر یک خروجی دیگر جهت ارتباط با هوای آزاد تعبیه شده است و فیلتری نیز در دهانه آن جهت فیلتر هوای ورودی قرار داده شده است که همگی این قطعات در کنار هم وظیفه اصلی کنیستر یعنی خروج بخارات بنزین را انجام می‌دهند.
عملکرد کنیستر بدین صورت است که به دلیل خلایی که در منیفولد وجود دارد بخارات بنزین به داخل مخزن کنیستر مکیده می‌شوند و منیفولد نیز این بخارات را به سمت محفظه احتراق هدایت می‌کند که البته این فرآیند برای زمانی است که موتور روشن است.
هنگامی که موتور خاموش است این بخارات سمی توسط کربن جذب شده و مانع از ورود آن به هوای آزاد می‌شود؛ دوباره با روشن شدن موتور بخارات به سمت موتور جهت احتراق مجدد هدایت می‌شود.
قابلیت تکرارپذیری کربن اکتیو در جذب و تبخیر بخار بنزین از پارامترهای مهم و اثرگذار بر عملکرد کنیستر است.
در انتخاب نوع کربن اکتیو علاوه بر خاصیت فوق، دانه بندی کربن (تعداد دانه های کربن در هر گرم) و مقاومت آن نسبت به ارتعاشات و ضربات حائز اهمیت است به نحوی که در اثر اعمال ارتعاشات به واسطه حرکت خودرو و کارکرد موتور نباید کربن به گَرد تبدیل شود.
گرد شدن کربن موجب عدم چرخش مطلوب هوا و ناکارآمدی کنیستر خواهد شد.
جهت جلو گیری از انتشار گرد احتمالی حاصل از پودر شدن کربن اکتیو در قسمت بالا و پایین از فیلتر با الیاف طبیعی استفاده می شود.
کنیستر به صورت کلی از قسمت های زیر تشکیل شده است:
A-سرشیلنگی بخار بنزین
B-سرشیلنگی تصفیه
C-سرشیلنگی هوای آزاد
۱- بدنه کنیستر
2- درپوش کنیستر
3- نگهدارنده فیلتر صافی
4- فیلتر صافی پایین
5- فیلتر صافی بالا
6- کربن اکتیو یا همان ذغال اکتیو
کاربردهای کنیستر
با توجه به مطالب گفته شده در قبل می‌توان به اهمیت این قطعه در خودرو پی برد. این قطعه با جای‌گیری در اتومبیل می‌تواند کاربردهای زیادی برای یک خودرو داشته باشد. از جمله مواردی که در زیر آمده است.
۱. جلوگیری از آسیب رسیدن به محیط زیست
یکی از دلایل مهم استفاده از این قطعه جذب آلایندگی تولید شده در باک اتومبیل است. گرما می‌تواند بنزین موجود در باک را به بخار تبدیل کند.
بخار بنزین تولید شده زمانی که از باک اتومبیل خارج شود باعث آلودگی هوا شده و کنیستر با عملکرد خود مانع این اتفاق می‌شود.
مطلب پیشنهادی: چرا باید از پر کردن بیش از حد باک بنزین خودداری کرد؟
۲. بالا بردن ایمنی خودرو
اما اگر بخواهیم یک دلیل بزرگ برای استفاده از آن نام ببریم بالا رفتن سطح ایمنی اتومبیل است. این قطعه با جلوگیری کردن از اشتعال بخار بنزین تولید شده در باک اتومبیل مانع از انفجار در خودرو می‌شود.
۳. کاهش مصرف سوخت
نحوه کارکرد این قطعه نشان داده که به‌خوبی می‌تواند بر روی میزان مصرف سوخت اتومبیل تأثیر بگذارد. بازگشت دوباره بخار بنزین به چرخه سوخت موتور می‌تواند باعث کاهش میزان مصرف بنزین شود.
نشانه های خرابی کنیستر
از نشانه‌های خرابی کنیستر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. روشن شدن چراغ چک اتومبیل
روشن شدن چراغ چک خودرو یکی از عواملی است که از آن طریق می‌توانید خرابی کنیستر در خودرو را تشخیص دهید. زمانی که با تست دیاگ دلیل خرابی را بررسی می‌کنید خطای شیربرقی کنیستر را برای شما نمایش می‌دهد.
۲. استشمام بوی بنزین
یکی دیگر از راه‌های تشخیص خرابی آن استشمام بوی بنزین در اتومبیل است. اگر در اتومبیل خود بوی بنزین را برای مدت متوالی احساس کردید باید به بازرسی شیلنگ‌ها و درب باک بنزین بپردازید. اما در صورتی که بوی بنزین را گاهی حس کردید به احتمال زیاد این قطعه خراب شده است.
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی کنیستر هنگامی است که درب باک بنزین را باز می‌کنید، اگر بخار بنزین با فشار از دریچه باک خارج شد یعنی این قطعه دچار ایراد شده و نتوانسته بخار درون باک را خارج کند. این عیب نشان دهنده خرابی دریچه قطع کن آن است.
۳. وجود صدا در اتومبیل
در صورتی که صدای تق‌تق در اتومبیل خود شنیدید باید شیلنگ و کنیستر را بررسی کنید به احتمال زیاد ممکن است شیلنگ دچار پارگی شده باشد یا کنیستر شکسته شده است
شیر برقی کنیستر
برای اجرای صحیح وظیفه کنیستر، دریچه‌های موجود بر روی مخزن کنیستر باید یک به یک باز و بسته شوند. باز و بسته نمودن این دریچه‌ها توسط شیر برقی کنیستر انجام می‌پذیرد که کنترل آن نیز بر عهده ECU خودرو است.
شیر برقی کنیستر دارای سیم‌پیچی است که یک سر آن به قطب مثبت باتری متصل بوده و قطب منفی آن نیز به ECU متصل می‌شود.
یکی از راه‌های پی بردن به خرابی شیر برقی کنیستر زمانی است که بوی بنزین داخل خودرو می‌آید.
البته در تمامی مواقع، بوی بنزین موجود در کابین خودرو، نمی‌تواند نشانه خرابی شیر برقی کنیستر باشد، اما می‌توان این موضوع را به عنوان یکی از شایع‌ترین نشانه‌های خرابی کنیستر در نظر گرفت.
نحوه تست کنیستر
جهت تست کنیستر کافی است شیلنگ اتصال باک به کنیستر را جدا نموده و به هنگام روشن بودن موتور، مکش هوا از سرشیلنگی‌ها را چک نمایید.
چنانچه مکش به اندازه کافی وجود داشته باشد حاکی از عملکرد درست کنیستر و مکش بخار بنزین است. همچنین باید مکش هوا از مجرای هوای آزاد نیز کنترل شود.
نحوه عیب یابی شیر برقی کنیستر
با استفاده از دستگاه عیب یاب ( دیاگ )
در صورت خرابی شیر برقی کنیستر ، خطای شیر برقی کنیستر ثبت می‌گردد. در قسمت پارامترها و تست عملگرها می توانیم نسبت به سالم بودن و تست آن اقدام کنیم .
با استفاده از دستگاه مولتی متر
کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی اهم قرار داده و سپس سیم های مشکی و قرمز را در محل مربوطه در دستگاه مولتی متر قرار داده و سپس دو سر سیم های مشکی و قرمز را به شیر برقی کنیستر طبق تصویر زیر وصل کرده و مقدار مقاومت شیر برقی کنیستر را اندازه می گیریم.
در صورتی که مقاومت به دست آمده اختلاف زیادی با مقادیر استاندارد داشته باشد شیر برقی کنیستر معیوب بوده و باید تعویض گردد.
زمان تعویض کنیستر
مطابق استانداردهای معتبر صنایع خودرو سازی در صورت منفی بودن نتیجه تست عملکرد توسط مراکز معاینات فنی خودرو، ۳۰ هزار کیلومتر در شرایط عمومی ، ۲۴ ماه بعد از زمان نصب، نشت بنزین از سر شیلنگی هوای آزاد، تجمع بخار در باک و انتشار ناگهانی در زمان باز کردن در آن، انتشار بوی بنزین اطراف خودرو، مشاهده هر گونه ضایعات سطحی یا شکستگی روی کنیستر باید نسبت به تعویض کنیستر اقدام شود.
زمان فوق مشروط به عدم وجود هر گونه عیب و نقص روی کنیستر است. بازدید دوره ای جهت اطمینان از عملکرد کنیستر کاملا ضروری است .
نحوه تعویض کنیستر
ابتدا سر شیلنگی بخارات بنزین و تصفیه را از پورت های روی کنیستر جدا کرده سپس بدنه کنیستر را از محل پایه ها خارج کنید.
کنیستر جدید را در محل پایه ها مونتاژ و سپس سرشیلنگی بخار بنزین و تصفیه را مطابق ترتیب قبلی در محل خود نصب کنید.
در هنگام نصب شیلنگ ها دقت لازم جهت جلوگیری از شکستن سرشیلنگی ها صورت پذیرد و از اعمال نیروهای جانبی یا خمشی اجتناب شود.