ترمز دستی (نحوه عملکرد و انواع مختلف آن)

ترمز دستی ابزاری است که به شما کمک می کند هنگامی که خودرویتان در حال توقف است، ثابت و بدون حرکت بماند. در این حالت با فعال کردن ترمز دستی، پای خود را از روی ترمز برمی‌دارید و بدین صورت خودرو ثابت خواهد ماند. در این مقاله قصد داریم شما را با نحوه عملکرد ترمز دستی و انواع آن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

نحوه عملکرد ترمز دستی

ترمزدستی یک سیستم ایمنی و ثابت نگاه دارنده خودرو محسوب می شود که تقریبا جدا از سیستم ترمز معمولی خودرو عمل می کند. معمولا ترمز دستی برای ثابت نگاه داشتن خودرو در سطوح شیب دار استفاده می شود. در این حالت راننده ترمز دستی را فعال کرده و سپس پای خود را از روی ترمز بر می دارد و خودرو ثابت خواهد ماند.

معمولا به ترمز دستی، ترمز پارک نیز گفته می شود چون در مواقعی که خودرو را پارک می کنیم نیز معمولا از آن برای عدم حرکت خودرو به جلو یا عقب استفاده می شود. ترمز دستی نسبت به ترمز معمولی خودرو، قدرت عملکردی کمتری دارد و از آن نمی توان به عنوان یک گزینه برای ترمز معمولی استفاده نمود. از ترمز دستی برای متوقف ساختن خودرو در سطوح شیب دار، پارک خودرو، انجام حرکات نمایشی و کم کردن سرعت خودرو در مواقع اضطراری استفاده می شود.

مکانیزم عملکرد ترمزدستی های مکانیکی به این شکل است که یک کابل از اهرم ترمز دستی به چرخهای عقب متصل می شود و با کشیدن اهرم دستی یا پایی (در برخی مدل های مرسدس بنز و اتومبیل های آمریکایی)، لنت های ترمز چرخ های عقب درگیر می شود و از حرکت خودرو جلوگیری می کند.

ترمز دستی اهرمی

این نوع ترمز دستی که معمولا در خودروهای قدیمی و معمولی کاربرد دارد، به شکل یک اهرم دستی در کنار صندلی راننده و یا یک پدال پایی طراحی می شود. راننده هنگامی که بخواهد این ترمز را فعال کند، باید اهرم را به بالا کشیده و سپس در آخرین درجه رها کند. برای رهاسازی خودرو نیز کافی است راننده دکمه رها سازی ترمز را که معمولا در بالای اهرم تعبیه شده است را فشار داده و سپس آن را به پایین رها کند. (اگر در رها سازی ترمز دستی مشکل دارید، بهتر است ابتدا کمی ترمز را به سمت بالا کشیده، سپس در همان حالت دکمه رها سازی را فشار داده و سپس ترمز را به سمت پایین رها کنید.)

ترمزدستی اهرمی خود به دو دسته یک سیمی و دو سیمی تقسیم می شود. در نوع یک سیمی، اهرم فعال کننده ترمز، به یک سیم متصل است که این سیم با استفاده از یک نگهدارنده T شکل به دو سیم متصل شده است. زمانی که اهرم کشیده می شود، سیم کشیده شده و در نتیجه هر دو سیم به یک اندازه به عقب کشیده می شوند که موجب می شود تا سیستم ترمز هر دو چرخ به یک اندازه فعال شود. در مدل دو سیمی نیز اهرم خود دارای دو سیم مجزاست که هر کدام از این سیم ها یه یک چرخ متصل هستند و با کشیده شدن اهرم، هر دو سیستم ترمز به یک اندازه درگیر می شوند.

مطلب پیشنهادی: در صورت ترمز بریدن چگونه خودرو را کنترل کنیم؟

ترمز دستی الکترونیکی

به طور کلی، دو نوع ترمزدستی الکترونیکی داریم. در نوع اول، ترمزهای عقب بوسیله کابل (مانند ترمزدستی های مکانیکی) فعال می گردند، با این تفاوت که یک موتور برقی کار دست راننده را انجام می دهد و نیروی مورد نیاز فعال کردن ترمزدستی را تامین می کند. در این خودروها، ترمزدستی با فشردن یک دکمه، فعال یا غیرفعال می گردد و توسط یک چیپ الکترونیکی کنترل می شود که در شرایط مختلف، مانند زمانی که خودرو در سربالایی قرار گرفته است و قصد حرکت مجدد دارد، به یاری راننده می شتابد.

ولی در نوع دوم، همانند فولکس واگن پاسات، موتور الکتریکی ترمز دستی در کالیپر ترمز چرخ عقب جاسازی شده است. در این سیستم هیچ گونه کابلی وجود ندارد و ترمزدستی فقط به واسطه نیروی الکتریکی فعال می گردد.

در صورت فشردن دکمه و فعال شدن ترمزدستی، چراغ نمایشگر روی دکمه فعال سازی روشن شده و صدای هشدار نیز شنیده می شود. لازم به ذکر است این سیستم توسط همان دکمه نیز غیر فعال می شود. البته در اغلب خودروها، بعد از قرارگیری دنده در حالت D(حرکت) و فشردن پدال ترمز، ترمزدستی به صورت اتوماتیک غیرفعال می شود.

چه هنگامی از ترمز دستی استفاده کنیم؟

در هنگام پارک خودرو، تحت هر شرایطی چه در سطوح صاف یا چه در شیب های مختلف و در تمام شرایط آب و هوایی از ترمز دستی خودرو استفاده کنید.

هنگامی که ترمز اصلی از کار افتاد، برای توقف خودرو به آرامی ترمز دستی را بکشید تا با کاهش سرعت، در نهایت خودروی شما متوقف شود.

توجه داشته باشید که نخواباندن ترمز دستی در طولانی مدت می تواند موجب خرابی و زنگ زدن این قطعه شود و در شرایط اضطرار به درستی کار نخواهد کرد.

نکته

یکی از نکات مهم در مورد قطعه ی ترمز دستی این است که دقت داشته باشید در هنگام کشیدن آن، دکمه ی آن را فشار ندهید. بلکه در هنگام خلاص کردن از آن استفاده کنید. این شیوه موجب می شود تا ترمز دستی به روش طبیعی عمل کند، در غیر این صورت موجب آسیب به فنرهای ترمز می شود.

علائم خرابی ترمز دستی

برای آنکه بتوانید از سلامت این وسیله اطمینان حاصل نمایید، می‌بایست آن را سالیانه بررسی و چک نمایید. چنانچه ترمز دستی شما به مقدار کافی بالا نیاید و یا به درستی آزاد نشود، می‌بایست به وجود اشکالی در آن و خرابی ترمز دستی شک کنید. در صورتی که کشش کافی ایجاد نشود، می‌بایست نسبت به تعمیر و تعویض ترمز دستی توسط مکانیکی متخصص اقدام نمایید.

از سایر علامت‌های معیوب بودن و خرابی ترمز دستی در هر دو نوع پدالی و دستی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• اگر به درستی عمل نکرد
•  اگر بعد از عمل کردن به حالت اولیه باز نگشت
•  اگر حین فشردن ترمز پدالی و یا ترمز دستی اهرمی هیچ مقاوتی حس نکردید